Στο Μέρος 1 παρέθεσα κάποιες πικρές αναμνήσεις που φέρνουν δάκρυα. Ελπίζω το Μέρος 2 να προκαλέσει γέλιο.
Αρχικώς αναφέρω ότι πολλές απ’ τις διπλωματικές ή και άλλες εργασίες των φοιτητών μας είναι υψηλού ερευνητικού επιπέδου, όπως αποδεικνύεται απ’ το γεγονός ότι έχουν αποτελέσει το υπόβαθρο για παραγωγή πολλών δημοσιεύσεων σε επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια. Θα μπορούσαν να έχουν παραχθεί και πολλές ακόμη, αλλά συχνά οι φοιτητές δεν πολυενδιαφέρονται ή πιάνουν δουλειά αμέσως μετά την αποφοίτησή τους και δεν έχουν χρόνο να ασχοληθούν. Καμιά φορά επιστρέφουν μετά από χρόνια και κάνουν την επιπρόσθετη δουλειά που απαιτείται προκειμένου η εργασία τους να συμπυκνωθεί και να τυποποιηθεί σε τρόπο που να είναι δημοσιεύσιμη σε διεθνές περιοδικό. Συχνά η διαδικασία της δημοσίευσης μπορεί να περιλαμβάνει συνεχείς τροποποιήσεις, ανάλογα με τις αξιολογήσεις που θα λάβει, κάτι που μπορεί να πάρει ακόμη και χρόνια.
Το ρεκόρ αριθμού δημοσιεύσεων από εξάμηνη πανεπιστημιακή εργασία νομίζω το κατέχει αυτή η μεταπτυχιακή εργασία του Νίκου Μαλάμου (του 2000): Ανάπτυξη μεθοδολογίας χωρικής παρεμβολής υδρομετεωρολογικών μεταβλητών με τεχνικές τεθλασμένης εξομάλυνσης. Εκπονήθηκε στη διάρκεια ενός ακαδημαϊκού εξαμήνου για το διατμηματικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα Επιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρων. Παρήγαγε τρία επιστημονικά άρθρα που δημοσιεύτηκαν αρκετά χρόνια αργότερα —για τους λόγους που προανέφερα.
Επιπλέον, η μέθοδος που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της εργασίας χρησιμοποιήθηκε επιχειρησιακά σε διάφορες εφαρμογές. Τελευταία χρησιμοποιήθηκε το 2023 στην παραγωγή όμβριων καμπυλών για τη συνολική γεωγραφική έκταση της χώρας (μια δουλειά που επίσης έχει δημοσιευτεί σε τρία επιστημονικά άρθρα).
Αλλά ας έρθουμε τώρα στην εξέταση της μεταπτυχιακής εργασίας του Νίκου Μαλάμου, που είναι το θέμα μας. Όταν ορίστηκε η εξεταστική επιτροπή, ο Νίκος επισκέφτηκε τα άλλα δύο μέλη για τυχόν παρατηρήσεις. Κατάλαβε ότι θα δεχόταν επίθεση στην εξέταση, κάτι που ήταν και για μένα προφανές, αφού τη διπλωματική την επέβλεπα εγώ και ήμουν τότε σε χαμηλή βαθμίδα (επίκουρος καθηγητής).
Κατέστρωσε ένα σχέδιο άμυνας που δεν μου το είπε. Απλά με ρώτησε αν τον εμπιστεύομαι να χειριστεί αυτός το θέμα χωρίς να παρέμβω. «Φυσικά», του απάντησα, «δικιά σου είναι η δουλειά, και τυχόν παρέμβασή μου θα χειροτέρευε τα πράγματα». Συμφωνήσαμε και χάρηκα που από μόνος του ζήτησε τη μη παρέμβασή μου.
Τη μέρα της εξέτασης μια καθηγήτρια, μέλος της εξεταστικής επιτροπής, είχε έρθει με το τεύχος της μεταπτυχιακής γεμισμένο με κίτρινα αυτοκόλλητα χαρτάκια σε άπειρες σελίδες και ξεκίνησε την ιερά εξέταση κάπως έτσι: «Στη σελίδα 3 σου είπα πως έπρεπε να αναφερθείς στο τάδε πρόβλημα και στο αναθεωρημένο τεύχος δεν βλέπω να το έχεις κάνει».
Απαντάει ο Νίκος: «Ίσως δεν είδατε ότι στο τέλος της εργασίας πρόσθεσα την ακόλουθη πρόταση που καλύπτει το θέμα που θέσατε». Και διαβάζει την πρόταση:
Μέσω αυτής της διερεύνησης και με βάση τις συγκρίσεις που θα γίνουν με άλλες μεθόδους θα καταστεί δυνατό να ελεγχθούν συστηματικά τα όρια, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της προτεινόμενης μεθοδολογίας.
Συνεχίζει η καθηγήτρια κάπως έτσι. «Στη σελίδα 5 σου είπα να αλλάξεις το τάδε και δεν βλέπω να το άλλαξες».
Απαντάει ο Νίκος: «Πράγματι, αλλά το αντιμετώπισα ως εξής. Στο τέλος της εργασίας πρόσθεσα την ακόλουθη πρόταση που καλύπτει το θέμα που θέσατε». Και ξαναδιαβάζει την ίδια πρόταση.
Συνέχισε η εξετάστρια στο ίδιο μοτίβο. Στη σελίδα 9, στη σελίδα 23, κ.ο.κ. Ο Νίκος ατάραχος και ψύχραιμος έδινε ακριβώς την ίδια απάντηση. Μέχρι που η καθηγήτρια άρχισε να φωνάζει πως δεν έλαβε υπόψη τίποτε απ’ όσα του είπε, τής ακύρωσε το ρόλο της, και άλλα τέτοια.
Αμέσως μετά ο Νίκος μου εξήγησε ότι αυτό ακριβώς το σχέδιο άμυνας είχε σκεφτεί και αποφασίσει. Μου είπε πως ακριβώς αυτή την αντίδραση περίμενε. Μου είπε ακόμη πως σκέφτηκε πως μετά από αυτή την αντίδρασή του η καθηγήτρια θα του έβαζε 8, εγώ 10 και το τρίτο μέλος της επιτροπής 9. Θα έβγαζε μέσο όρο 9 και αδιαφορεί εντελώς που δεν θα έπαιρνε το 10 που άξιζε.
Όλα έγιναν όπως ακριβώς τα πρόβλεψε.
Αγαπητέ μου Δημήτρη,
Έγραψες μια ιστορία που με πάει πίσω στα φοιτητικά χρόνια μου.
Όντως έτσι έγιναν τα πράγματα.
Ήταν η πρώτη φορά που έπρεπε να αντιμετωπίσω την επιστημονική δυσκαμψία απέναντι σε κάτι που είχαμε δουλέψει τόσο πολύ για να το αποδείξουμε.
Πάντα προσπαθώ να μην κάνω πίσω για τα πιστεύω μου, μάλλον έτσι με μεγάλωσε η οικογένεια μου...
Ευτυχώς που ήσουν δίπλα μου τότε αλλά και στη συνέχεια.
Σε ευχαριστώ πολύ για όλα.